Aktualności
Zakończenie projektu „Upamiętnienie ofiar i trasy Marszu Śmierci …”
W 2022 roku zespół pracowników Muzeum Stutthof w Sztutowie zrealizował projekt pt. „Upamiętnienie ofiar i trasy Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof w 1945 roku”. Program był realizowany w okresie od marca do grudnia 2022 roku przy wsparciu Prezesa Rady Ministrów RP oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Realizatorem projektu było Muzeum Stutthof w kooperacji z jednostkami samorządowymi oraz parafiami, które w swojej gestii i opiece mają miejsca związane z martyrologią więźniów obozu Stutthof w 1945 roku.
Realizacja programu polegała na wykonaniu dwóch zadań:
Działanie 1: Ustawieniu w terenie na trasie Marszu Śmierci oraz przy miejscach upamiętniających losy więźniów KL Stutthof (np. kościoły etapowe, zbiorowe mogiły, pamiątkowe cmentarze) dwujęzycznych tablic informacyjno-historycznych z mapą, ilustracjami oraz fragmentami relacji świadków.
Kilka takich tematycznych tablic już ustawiliśmy niezależnie od projektu rządowego w poprzednich latach wspólnie z kilkoma samorządami (np. Cedry Wielkie, Suchy Dąb), kilkadziesiąt podobnych wyznacza też ścieżkę historyczną na terenie samego Muzeum Stutthof.
Opracowano następujące tablice, większość z nich jest już umieszczona w miejscach docelowo planowanych:
- Będomin (mogiła, upamiętnienie więźniarek żydowskich), gestor terenu: gmina Nowa Karczma;
- Dąbrówka Wielka (upamiętnienie więźniarek żydowskich), gestor terenu: gmina Łęczyce;
- Elbląg (teren i upamiętnienie podobozu KL Stutthof), gestor terenu: miasto Elblag;
- Kamionek Wielki (upamiętnienie podobozu KL Stutthof), gestor terenu: gmina Tolkmicko;
- Kępiny Wielkie/Nowakowo (upamiętnienie podobozu KL Stutthof), gestor terenu: gmina Elbląg;
- Krępa Kaszubska (upamiętnienie obozu ewakuacyjnego KL Stutthof), gestor terenu: gmina Nowa Wieś Lęborska;
- Linia, (upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Linia;
- Lubichowo (mogiła, upamiętnienie więźniarek żydowskich), gestor terenu: parafia Lubichowo;
- Łebno (mogiła, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Łebno;
- Łeczyce-Kaczkowo (mogiła, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: gmina Łęczyce;
- Łówcz (upamiętnienie obozu ewakuacyjnego KL Stutthof), gestor terenu: gmina Łęczyce;
- Nawcz (cmentarz, upamiętnienie obozu ewakuacyjnego więźniów KL Stutthof), gestor terenu: gmina Łęczyce;
- Niestępowo (mogiła, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Niestępowo;
- Nowy Dwór Gdański (upamiętnienie komanda i pracy więźniów Stutthofu w mieście), gestor terenu: powiat nowodworski;
- Pomieczyno (mogiła, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Pomieczyno;
- Przodkowo (mogiła, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Przodkowo;
- Puck 1 (cmentarz, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Puck;
- Puck 2, (upamiętnienie miejsca uwolnienia więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Puck;
- Przebrno (upamiętnienie podobozu KL Stutthof), gestor terenu: miasto Krynica Morska;
- Rybno (cmentarz, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: gmina Gniewino;
- Sępopol (upamiętnienie podobozu i Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: miasto Sępopol;
- Świetlino (upamiętnienie Marszu Śmierci i uwolnienia więźniów KL Stutthof), gestor terenu: gmina Łęczyce;
- Tawęcino (upamiętnienie Marszu Śmierci i obozu ewakuacyjnego więźniów KL Stutthof), gestor terenu: gmina Nowa wieś Lęborska;
- Żukowo (mogiła, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: parafia Żukowo;
- Żukowo/Kczewo (mogiła, upamiętnienie Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof), gestor terenu: miasto Żukowo.
Działanie 2: Wytyczona za pomocą tablicy i miejsc upamiętnionych ścieżka historyczna znalazła się także na specjalnie przygotowanej mapie-broszurze pt. „Mapa pamięci Pomorza z miejscami pamięci i upamiętnieniami związanymi z obozem Stutthof” opracowanej z środków projektu przez zespół naukowców z Muzeum Stutthof. Mapa będzie dystrybuowana bezpłatnie przez partnerów projektu oraz Muzeum Stutthof przy okazji działań historycznych oraz uroczystości.
Oba w/w działania miały na celu poszerzenie współczesnej społecznej wiedzy o historii regionu oraz wydarzeniach określanych jako Marsz Śmierci więźniów KL Stutthof w 1945 roku, które są ważnym i wychowawczym pokoleniowym przekazem i mogą stanowić w terenie początek wytyczania lokalnych ścieżek edukacyjno-historycznych. Ten ważny proces odbywa się w obliczu przemiany pamięci związanej z odchodzeniem Świadków. W obliczu zmian pokoleniowych i kulturowych uznać jednak trzeba, że dotychczasowa warstwa informacyjna na ten temat wymaga standaryzacji i uzupełnienia. Nie wystarczą pojedyncze zdania i napisy na kamieniach, występuje lokalnie silna potrzeba jednolitej identyfikacji miejsc oraz stworzenia z nich jednolitego edukacyjno-informacyjnego szlaku pamięci. Cieszymy się, że w ramach projektu i dzięki pracy Muzeum Stutthof pamięć lokalna zyskała wsparcie instytucji państwowych i została utrwalona na kolejne pokolenia.
Niniejszym dziękujemy wszystkim osobom i instytucjom, które włączyły się we wspólna realizacje tego projektu.