A- A A+

Aktualności

80. rocznica Marszu Śmierci więźniów KL Stutthof

W styczniu 1945 roku, w obliczu zbliżającego się frontu, niemieckie władze obozu koncentracyjnego Stutthof podjęły decyzję o ewakuacji więźniów. 25 stycznia 1945 r., we wczesnych godzinach porannych, z obozu centralnego ruszyły pierwsze kolumny maszerujących. Łącznie w Marsz Śmierci wyruszyło blisko 33 000 więźniów (11 000 z obozu głównego oraz 22 000 z podobozów). Dla wielu był to początek dramatycznej wędrówki, zakończonej śmiercią spowodowaną wycieńczeniem, głodem, mrozem i brutalnością nadzorców. Szacuje się, że w trakcie ewakuacji życie straciło około 17 000 osób.

Uroczystości rocznicowe – wspólne upamiętnienie

W 2025 roku mija 80. rocznica tych tragicznych wydarzeń. Aby upamiętnić Ofiary Marszu Śmierci, w ostatnich dniach odbyły się uroczystości w różnych miejscach na Pomorzu:

24 stycznia w gminie Cedry Wielkie oraz w Grabinach-Zameczku zorganizowano spotkania i symboliczne wspomnienie tragicznej zimy 1945 r. Przedstawiciele władz centralnych, samorządowcy, muzealnicy oraz mieszkańcy złożyli także kwiaty w miejscach upamiętniających ofiary Marszu Śmierci.

"Młoda dziewczyna w białej albie trzyma zapaloną, dużą świecę podczas uroczystości. W tle widać rozmyte sylwetki innych uczestników, w tym mężczyznę w mundurze strażackim."
"Grupa mężczyzn podczas ceremonii składania wieńców. Jeden z nich trzyma wieniec z biało-czerwonymi kwiatami, a inny znicz. W tle widać innych uczestników i fragment budynku."
"Pomnik w kształcie płyty z czerwonego granitu z wyrytym napisem upamiętniającym ofiary Marszu Śmierci w 1945 roku. Przed pomnikiem znajdują się biało-czerwone kwiaty, wstęgi oraz zapalone znicze. Obok widoczne są flagi Polski."
"Uczestnicy ceremonii z wieńcami i zniczami stoją w skupieniu. Na pierwszym planie kobieta z czerwonymi włosami trzyma wieniec z biało-czerwonymi kwiatami, za nią stoi starszy mężczyzna z brodą."
"Zespół muzyczny podczas występu. Wokalista śpiewa do mikrofonu, obok niego gitarzysta i pianista grają na swoich instrumentach. Na pierwszym planie widoczne są sylwetki publiczności.
Młody chłopak w szkolnym mundurze trzyma sztandar z napisem 'Szkoła Podstawowa Obrońców'. W tle widać tablicę informacyjną na temat Marszu Śmierci więźniów obozu Stutthof oraz innych uczestników wydarzenia.
Mężczyzna w eleganckim stroju kuca, składając wieniec z biało-czerwonymi kwiatami i wstęgą podczas uroczystości. Obok na ziemi widoczne są inne wieńce i zapalone znicze.
Trzy osoby, dwie kobiety i mężczyzna, stoją w skupieniu podczas ceremonii. Jedna z kobiet trzyma wieniec z biało-czerwonymi kwiatami z wstęgą. W tle widoczne są tablice reklamowe.
Zbliżenie na wieńce z biało-czerwonymi wstęgami i kwiatami, w tym goździkami i chryzantemami. Obok znajduje się zapalony znicz w złotej obudowie, a dłoń w czarnej rękawiczce poprawia kwiaty.
Kobieta w ciemnym stroju stoi na tle dekoracji z biało-czerwonych materiałów oraz napisu 'Pamiętamy 1945-2025'. W tle widać biały krzyż i symbol orła.
"Dwóch prelegentów podczas uroczystości. Kobieta w niebieskiej marynarce patrzy na swojego rozmówcę, mężczyznę w eleganckim garniturze i krawacie, który gestykuluje."
"Kobieta w jasnej marynarce z szalikiem w dłonie trzyma notes, przemawiając na tle biało-czerwonych dekoracji i flagi Polski."
"Zbliżenie na otwartą książkę z ręcznie napisanym tekstem oraz ozdobami w postaci kwiatów. Książkę trzyma kobieta w eleganckim stroju."
"Dwie kobiety podczas uroczystości. Jedna trzyma otwartą książkę, a druga stoi obok w zielonej sukience. Tło zdobi biały krzyż oraz napis 'Pamiętamy 1945–2025'."

25 stycznia w Archikatedrze Oliwskiej w Gdańsku odprawiona została natomiast Msza Święta w intencji Ofiar KL Stutthof, którą koncelebrował Ksiądz Arcybiskup Tadeusz Wojda, Metropolita Gdański.

"Grupa uczniów w ceremonialnych strojach trzymających sztandary. Znajdują się w gotyckim korytarzu z widocznym łukowym sklepieniem i drzwiami w tle."
"Dwie dziewczyny w strojach galowych z biało-czerwonymi szarfami trzymają sztandar szkoły. W tle widoczne są elementy kościelnego wyposażenia."
"Zbliżenie na biskupa przy ambonie podczas homilii. Ma na sobie białą mitrę oraz zdobioną szatę liturgiczną. W tle widoczne są rzeźbione elementy ołtarza."
Fragment uroczystości w kościele. Na pierwszym planie widoczny czerwony sztandar, za którym znajduje się biskup przemawiający podczas mszy."
Starszy mężczyzna siedzi w ławce kościoła, mając na ramionach symboliczną chustę w biało-niebieskie pasy z czerwonym trójkątem, przypominającą uniform więźniów obozów koncentracyjnych.
Biskup odprawia mszę, z rozłożonymi rękami, przed nim stoją kielich oraz złote naczynia liturgiczne
Zbliżenie na niebieski sztandar szkoły z haftowanym napisem i symbolem księgi, w tle ołtarz z kwiatami.
Biskup siedzi obok ołtarza, natomiast mężczyzna z mikrofonem i kobieta z kwiatami przemawiają przy bogato zdobionym obrazie w tle.

Pamięć jest naszym obowiązkiem

Jak podkreślił kilkakrotnie w trakcie tegorocznych upamiętnień Piotr Tarnowski, Dyrektor Muzeum Stutthof w Sztutowie, coroczne obchody rocznicy Marszu Śmierci to okazja nie tylko do oddania hołdu Ofiarom, lecz także przypomnienia, jak kruche są fundamenty pokoju i wolności. W następstwie odchodzenia Pokolenia Świadków Historii jeszcze bardziej potrzebujemy wydarzeń łączących ludzi wokół troski o prawdę i poszanowania godności każdego człowieka.

W kolejnych dniach planowane są następne upamiętnienia:

28 stycznia – spotkanie w Mediatece w Straszynie (organizowane wspólnie z Ośrodkiem Kultury, Sztuki i Biblioteki Publicznej Gminy Pruszcz Gdański), m.in. wykład dr. Kordiana Kuczmy z Muzeum Stutthof.

29 stycznia – uroczystości w Pruszczu Gdańskim wraz z otwarciem wystawy „Stutthof idzie! Ewakuacja więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof 25.01–12.03.1945” współtworzonej m.in. przez Agnieszkę Kłys i dr. Marcina Owsińskiego.

(łk)