Wystawa #StolenMemory w Muzeum Stutthof

24 czerwca o godz. 11:00 w Muzeum Stutthof w Sztutowie odbędzie się seminarium naukowe „Rzeczy, które pamiętają” oraz uroczyste otwarcie wystawy #StolenMemory, przygotowanej przez Arolsen Archives – Międzynarodowe Centrum Badań Prześladowań Nazistowskich. Wstęp na te wydarzenia jest otwarty.

Ekspozycja prezentuje przedmioty zabrane więźniom w chwili przybycia do obozu, a także zachęca do włączenia się w poszukiwania rodzin, którym dziś zwracane są ostatnie pamiątki po bliskich.

Wśród zachowanych przedmiotów są obrączki ślubne, zegarki, długopisy czy portfele ze zdjęciami. #StolenMemory to kampania, której celem jest zwrot zachowanych z czasu II wojny światowej depozytów. Od czasu rozpoczęcia kampanii w 2016 r. odnaleziono już ponad 600 rodzin na całym świecie. Wystawa nie jest jednak opowieścią o samych przedmiotach, ale za ich pośrednictwem odtwarzane są historie ofiar nazistowskich prześladowań i przywracana jest pamięć o ich tragicznych losach.

Cel wystawy: zwrócenie uwagi i pozyskanie wsparcia w poszukiwaniach

Przedmioty prezentowane na wystawie zostały oznaczone kategoriami „poszukiwani” oraz ”odnalezieni”. W pierwszym przypadku chodzi o pamiątki, których jeszcze nie udało się zwrócić rodzinom. To jednocześnie apel o przyłączenie się do poszukiwań, ponieważ w Arolsen Archives wciąż znajduje się 2500 rzeczy czekających na zwrot. Druga kategoria odnosi się do przedmiotów osobistych, które już zostały zwrócone. Dzięki niej poznajemy głębiej nie tylko historie osób prześladowanych, ale również to, w jaki sposób udało się po wielu latach od zakończenia II wojny światowej odnaleźć bliskich ofiar i zwrócić im zrabowane pamiątki.

Wartość emocjonalna rzeczy

„Wiele ofiar nazistów nie pozostawiło żadnych materialnych śladów swoim rodzinom ponieważ naziści zabrali im wszystko” – mówi Floriane Azoulay, dyrektor Arolsen Archives. Zwrot rzeczy jest więc często bardzo nieoczekiwany dla krewnych. „Niektórzy z nich nie wiedzą nic lub wiedzą bardzo niewiele o tej części historii życia swoich dziadków, rodziców, wujków i ciotek. Tym bardziej ważne jest, aby przedmioty te zostały zwrócone rodzinom” – dodaje.

Wystawa i strona internetowa

W trasie są już cztery kontenery ekspozycyjne – dwa z nich od maja 2022 odwiedzają również miasta w Polsce i Belgii. Wystawa jest wspierana i współfinansowana przez Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Kultury i Mediów,  placówki dyplomatyczne USA w Polsce i w Niemczech, a także Ministerstwo Spraw Zagranicznych Belgii.

Towarzysząca wystawie strona internetowa stolenmemory.org/pl oferuje ciekawe spojrzenie: krótkie, animowane filmy z uzupełniającymi je historiami multimedialnymi opowiadają o poszczególnych formach prześladowań. Materiały te zostały opracowane z myślą o młodzieży i w czerwcu 2021 r. otrzymały nagrodę Grimme Online Award w kategorii „Wiedza i edukacja”.  Na stronie internetowej dostępne są również do bezpłatnego pobrania obszerne materiały edukacyjne, które mogą być wykorzystane przez szkoły i instytucje w kontekście wystawy objazdowej lub całkowicie niezależnie od ekspozycji.

Kolejnym miejscem po Sztutowie, do którego dotrze wystawa objazdowa, jest Gniezno. Ekspozycję będzie można oglądać w Polsce w 2022 i 2023 roku. Miasta i instytucje zainteresowane pokazaniem wystawy zapraszamy do kontaktu, ponieważ trasa na 2023 jest obecnie ustalana.

Seminarium

Otwarcie wystawy 24 czerwca poprzedzi seminarium naukowe  zatytułowane „Rzeczy, które pamiętają”. Wśród prelegentów znajdą się m.in. prof. Maria Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego, dr Danuta Drywa z Muzeum Stutthof w Sztutowie, Marek Opitz z Klubu Nowodworskiego oraz Bernard Jesionowski z Muzeum Miasta Malborka. Tematami ich wystąpień będą przedmioty, które często niepozorne, zapomniane mają zapisane niezwykłe historie i wyjątkowe emocje. Szczegółowy program seminarium znajduje się w poniżej.