Projekt „Diese Stadt ist Judenfrei ”

Dobiega końca realizacja projektu „Diese Stadt ist Judenfrei – Zagłada polskich Żydów na Pomorzu”. Przedsięwzięcie finansowane jest z środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura inspirująca”. Projekt, którego beneficjentem jest Muzeum Stutthof w Sztutowie realizowany jest w partnerstwie z instytutem Polskim w Tel Awiwie oraz izraelskimi placówkami muzealnymi: Yad Mordechai oraz Mashmaut Center. W jego efekcie powstały: wielkoformatowa wystawa, album, film dokumentalny oraz folder, które mają na celu przybliżenie historii Zagłady pomorskich Żydów.

Realizacji głównych przedsięwzięć towarzyszyły wizyty studyjne. W styczniu Muzeum Stutthof w Sztutowie odwiedzili partnerzy projektu, przedstawiciele Muzeum Yad Mordechai oraz Instytutu Polskiego w Tel Awiwie.  Była to wyjątkowa okazja do wymiany doświadczeń oraz rozmów o współpracy na płaszczyźnie edukacyjnej oraz wystawienniczej.

Natomiast 1 marca 2022 r. otwarta została w Muzeum Yad Mordechai wystawa „Diese Stadt ist Judenfrei” – Zagłada polskich Żydów na Pomorzu”. Jej autorami są  polscy i izraelscy historycy. Wśród nich znajdują się także pracownicy Muzeum Stutthof w Sztutowie: prof. Bogdan Chrzanowski i dr Danuta Drywa. W uroczystym otwarciu wystawy  uczestniczyła delegacja naszego Muzeum, na czele z dyrektorem Piotrem Tarnowskim.

Wizycie w Izraelu towarzyszyły także liczne spotkania i rozmowy m.in. w Instytucie Polskim w Tel Awiwie, czy też Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie. Były  one okazją do opowiedzenia historii KL Stutthof i losów jego więźniów odbiorcom w Izraelu. Czas ten wykorzystany został również na zaprezentowanie działalności muzealnej, ze szczególnym uwzględnieniem płaszczyzny edukacyjnej.

W połowie marca ukazała się trójjęzyczna, bogato ilustrowana publikacja w języku polskim, angielskim i hebrajskim zatytułowana „Diese Stadt ist Judenfrei” – Zagłada polskich Żydów na Pomorzu”. Stanowi ona uzupełnienie wystawy i jest próbą ukazania tego zagadnienia w sposób kompleksowy.

Ostatnim etapem realizowanym w ramach projektu była wizyta w Muzeum Stutthof w Sztutowie przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Izraela i najważniejszy instytucji muzealnych zajmujących się tematyka II wojny światowej oraz Holocaustu. W skład delegacji weszli m.in. pracownicy Instytutu Yad Vashem, Centrum Menachema Begina, Muzeum Bojowników Getta,  Moreshet – Pomnik Mordechaja Anielewicza oraz Stowarzyszenia Przewodników Holokaustowych w Izraelu.  W trakcie blisko tygodniowego pobytu delegacja zwiedziła Muzeum Stutthof w Sztutowie, Muzeum Katyńskie, Żydowski Instytut Historyczny, Muzeum II Wojny Światowej oraz Żuławski Park Historyczny. Ważnym punktem wizyty było spotkanie z członkami Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Gdańsku.

Czas trwania projektu był okresem intensywnej pracy nad rozwijaniem i pogłębianiem  kontaktów pomiędzy polskimi a izraelskimi instytucjami. Muzeum Stutthof w Sztutowie,  jako instytucja prowadząca projekt zyskała nowe doświadczenia oraz znalazła zrozumienie dla kierunku wprowadzanych zmian.  Przede wszystkim jednak pracownicy Muzuem spotkali przyjaciół, którzy podobnie patrzą na historię oraz rolę edukacji następnych pokoleń po odejściu pokolenia świadków historii.