A- A A+

Aktualności

XVI Forum Pamięci – Seminarium Polskich Muzeów Martyrologicznych

W dniach 4–5 września 2025 roku w Sztutowie odbyło się XVI Forum Pamięci – Seminarium Polskich Muzeów Martyrologicznych, zorganizowane wspólnie przez Muzeum Stutthof w Sztutowie oraz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

To wydarzenie od lat gromadzi pracowników i badaczy zajmujących się najtrudniejszą historią XX wieku, dziejami obozów koncentracyjnych, Holokaustu oraz edukacji w miejscach pamięci. Forum jest przestrzenią rozmów o pielęgnowaniu pamięci, stosowaniu odpowiednich metod i narzędzi, a także próbą poszukiwania  odpowiedzi na wyzwania współczesności, w czasach gdy pokolenie świadków historii odchodzi.

Dwóch uczestników seminarium stoi obok siebie, w tle widoczne stare mapy i plansze historyczne na czerwonej ścianie.
Referat na temat pogranicza polsko-niemieckiego, kobieta prezentuje slajd z tytułem wystąpienia, uczestnicy siedzą w skupieniu.
ala z uczestnikami Forum Pamięci podczas referatu, na ekranie slajd o wystawie związanej z Powstaniem Warszawskim, w tle baner Muzeum Auschwitz-Birkenau
Prelegent w ciemnej marynarce przemawia, za nim na ekranie wyświetlona jest prezentacja zbliżenia dłoni trzymającej monetę w rękawiczce ochronnej.
Kobieta w jasnej bluzce prowadzi wystąpienie, w tle ekran z obrazami przedstawiającymi sceny z wydarzeń w obozie Auschwitz.
Mężczyzna w czarnej koszuli czyta notatki przy pulpicie, na ekranie za nim widoczna okładka publikacji „Zeszyty Majdanka”

Jak co rokuprogram Forum był bardzo różnorodny, poruszając wiele istotnych zagadnień, takich jak wydarzenia rocznicowe związane z 80. rocznicą wyzwolenia Auschwitz czy z 80-leciem utworzenia Państwowego Muzeum na Majdanku. Istotne miejsce zajmowały również kwestie związane z nowymi inwestycjami m.in. w Muzeum KL Plaszow, czy inicjatywy Muzeum Dzieci Polskich w łodzi. Nie zabrakło również wątków związanych z wystawiennictwem oraz edukacją.

Muzeum Stutthof w Sztutowie na tegorocznym Forum reprezentowało czworo pracowników z referatami.  Ewa  Malinowska w swoim wystąpieniu pytała, jak edukować w czasach mowy nienawiści i zaprzeczania. Swoje refleksje oparła na doświadczeniach współpracy ze Srebrenica Memorial Center, z którym nasza placówka współpracuje od kilku lat. Dr Danuta Drywa skupiła się na budowaniu opowieści o człowieku – pokazała to na przykładzie losów Stanisława Tatarczucha, więźnia obozu Stutthof. To wystąpienie przypomniało, że historia obozu to nie tylko liczby, ale przede wszystkim indywidualne losy. Natomiast Łukasz Kępski zadał pytanie, które dotyka współczesnej edukacji: czy media społecznościowe mogą być narzędziem nauczania w Miejscu Pamięci? Jego wystąpienie wywołało żywą dyskusję na temat granic i możliwości cyfrowych form komunikacji i tego co nam wypada, a co nie. Jako ostatni głos zabrał Robert Domżał, który podjął temat archeologii w dyskursie pamięci, pokazując, jak badania terenowe prowadzone na terenie byłego obozu Stutthof otwierają nowe perspektywy i pozwalają lepiej rozumieć materialne świadectwa historii.

Prelegentka w białej bluzce i szalu przemawia, obok niej ekran z fotografiami ze spotkań upamiętniających z Muzeum Stutthof w Sztutowie.
Prelegentka prezentuje losy Stanisława Tatarczucha, na ekranie szczegółowe dane z rocznika oficerskiego, obok siedzi moderator.
„Mężczyzna w okularach, ubrany w białą koszulę i ciemną kamizelkę, stoi za mównicą z napisem ‘Stutthof’. W tle wyświetlona jest prezentacja multimedialna z pytaniem: ‘Czy edukacja w Miejscu Pamięci jest możliwa przez media społecznościowe?’. Obok widoczny fragment baneru Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Sala ma drewniany sufit, uczestnicy siedzą na krzesłach, część osób zwrócona w stronę prelegenta.”

W XVI Forum Pamięci  uczestniczyli przedstawiciele najważniejszych polskich miejsc pamięci i muzeów: Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Muzeum Stutthof w Sztutowie, Państwowego Muzeum na Majdanku, Muzeum Katyńskiego, Muzeum Dulag 121 w Pruszkowie, Muzeum Więzienia Pawiak, Muzeum Warszawy, Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców, Fundacja Pamięć, Edukacja, Kultura w Zgorzelcu, Muzeum KL Plaszow, Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu. Niemiecki nazistowski obóz dla polskich dzieci w Łodzi (1942-1945), Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach, Muzeum Narodowe w Lublinie, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Oddział Martyrologii Radogoszcz, Muzeum-Miejsce Pamięci Palmiry oddział Muzeum Warszawy, Muzeum Treblinka, Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII Oddział Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie,

Tegoroczne Forum po raz kolejny potwierdziło, że tego typu spotkania są niezbędne. To okazja, by wspólnie zastanawiać się, jak mówić o przeszłości w sposób wiarygodny i poruszający.

Dziś, gdy świadków historii jest coraz mniej, a narracje są upraszczane lub kwestionowane, takie rozmowy nabierają szczególnego znaczenia. Muzea martyrologiczne nie tylko chronią pamięć o ofiarach, lecz także tworzą most między historią a współczesnością.

„Zdjęcie grupowe uczestników XVI Forum Pamięci – Seminarium Polskich Muzeów Martyrologicznych. Około 25 osób stoi i siedzi przed wejściem do budynku z szyldem ‘Restauracja’. Uczestnicy ustawieni są w kilku rzędach, część osób stoi na ganku, część na schodach i przed nimi. Na pierwszym planie widać kobiety i mężczyzn w różnym wieku, ubranych w stroje nieformalne lub półformalne. W tle czerwona ceglana elewacja z czarnymi elementami konstrukcyjnymi.”

Dziękujemy Wszystkim uczestnikom, że wspólnie tworzymy #KoalicjaPamięci, bo przecież #ToMYjesteśmyPamięcią.