Konserwacja fotela ginekologicznego z rewiru obozowego

W 2020 r. pracownia „Meander” z Torunia otrzymała od Muzeum Stutthof zlecenie wykonania prac konserwatorskich przy ośmiu obiektach stanowiących wyposażenie rewiru obozowego. Do zbiorów muzeum po wykonaniu prac renowatorskich wróciła już część eksponatów.

Jednym z nich jest fotel ginekologiczny z zachowanymi metalowymi okuciami oraz fragmentem okrywającej go tkaniny. Na tym fotelu przeprowadzane były m. in. badania wstępne, którym poddawano kobiety po przybyciu do obozu Stutthof. Ich celem było wykrycie, czy więźniarka nie jest w ciąży lub nie przemyca do obozu kosztowności. Upokorzenie, które towarzyszyło nowo przybyłym opisuje była więźniarka obozu Stutthof, Sonia Anwajer.

Pozostałe kobiety zapędzają do budynku, ściany wyłożone są białymi  kaflami. Ciepło i wilgotnie. Pachnie łaźnią. Pod lewą ścianą długi jak lada stół. Za nim nad kupą papieru siedzi żołnierz. Inni żołnierze siedzą na ławce z prawej strony. Oni patrzą na nas, a wyraz ich oczu bardzo mi się nie podoba. Uśmieszki również. Każą nam się rozbierać. Teraz zrozumiałe dlaczego oni tak na nas patrzą i uśmiechają się… Zacisnąwszy zęby i nie rozglądając się na boki, szybko się rozbieram. Pozostałe idą moim śladem. W duszy straszna pustka. Wszystko robię zupełnie mechanicznie. Oczy żołnierzy już mnie nie denerwują. Boję się tylko jednego – dotknięcia. I bardzo żałuję jednego:  dlaczego mnie nie zabili wcześniej.

Zarejestrowany w czasie wstępnego badania stan zdrowia nowo przybyłych kobiet odnotowywany był w księdze szpitalnej. W zbiorach Archiwum Muzeum Stutthof zachował się tylko fragment księgi za okres od 1 marca do 31 grudnia 1943 roku. Dokument zawiera następujące dane: datę przeprowadzonego badania z podaniem imienia i nazwiska więźniarki, jej numer obozowy, datę urodzenia, wzrost, wagę, stan cywilny oraz informacje uzyskane z wywiadu lekarskiego (anamnezy). W księdze można odnaleźć informację o 18- tu kobietach ciężarnych, które w 1943 roku trafiły do obozu Stutthof. Na prezentowanym zdjęciu, w ostatniej rubryce – Bemerkungen – uwagi wpisano skrót o.B.- ohne Beschwerden – bez uwag, ale  przy nazwiskach trzech kobiet zapisano zieloną kredką: Graviditas – ciąża oraz podano miesiąc jej trwania. Wiadomo, że jedną z tych kobiet była matka Pana Jerzego Połoma, który 27 lipca 1944 roku urodził się w obozie Stutthof.