60. rocznica powstania Muzeum Stutthof w Sztutowie

12 marca 1962 r. w Sztutowie, po długoletnich staraniach byłych więźniów i władz samorządowych, powstało Muzeum Stutthof w Sztutowie. Było to trzecie, po muzeach na Majdanku i w Oświęcimiu, muzeum martyrologiczne w Polsce. Jego celem było upamiętnienie 110 000 więźniów pierwszego i najdłużej działającego na dzisiejszych ziemiach polskich obozu koncentracyjnego. W tym roku obchodzimy 60. rocznicę powstania Muzeum Stutthof w Sztutowie.

Dziś Muzeum Stutthof w Sztutowie to jedno z najważniejszych miejsc na mapie historycznej Polski. Co roku teren byłego niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego odwiedza ponad 100 000 osób z kraju i zagranicy. To również duże projekty edukacyjne i naukowe, których głównym celem jest nie tylko dokumentacja i opisanie wydarzeń z lat 1939-1945, ale przede wszystkim zachowanie pamięci o byłych więźniach. To właśnie dzięki ich wysiłkom i staraniom Muzeum Stutthof powstało. A nie było to wcale takie proste.

Pomimo, że idea stworzenia muzeum na terenie byłego obozu koncentracyjnego Stutthof pojawiła się już w środowisku byłych więźniów rok po wojnie, to jednak udało się to dopiero osiągnąć w 1962 r. Pierwsze działania, podejmowane w drugiej połowie lat 40-tych XX w. ze względów politycznych zakończyły się niepowodzeniem. Dopiero postępująca degradacja terenów poobozowych i przemiany października 1956 r. wymogły na władzach PRL konkretne działania. Wymuszały je również oddolne inicjatywy podejmowane przez byłych więźniów KL Stutthof i ich rodziny. W końcu lat 50-tych podjęto szereg prac zabezpieczających i remontowych m.in. odbudowano budynek dawnego krematorium, zabezpieczono Bramę Śmierci i wieże strażnicze. W sierpniu 1961 r. powołano do życia w ramach Wojewódzkiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa w Gdańsku podkomitet założycielski muzeum, w którym prym wiedli byli więźniowie KL Stutthof.

Ostatecznie 9 stycznia 1962 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki wyraziło zgodę na powstanie trzeciego w Polsce muzeum martyrologicznego. Oficjalnie Muzeum Stutthof w Sztutowie powołane zostało do życia decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku 12 marca 1962 r. Początkowo zajmowało obszar 12 ha, na którym znajdowały się: budynek krematorium, komora gazowa, 4 drewniane braki, budynek gospodarczy, wartownia i garaże. Ponadto muzeum otrzymało do dyspozycji kilka pokoi w budynku dawnej komendantury.

Obecny kształt Muzeum Stutthof to długoletni proces. Wśród najważniejszych wydarzeń należy przede wszystkim wymienić budowę  monumentalnego pomnika autorstwa Wiktora Tołkina, który odsłonięto 12 maja 1968 r. w obecności ponad 70 000 uczestników. Rozpoczęcie od lat 70-tych prac, mających na celu upamiętnienie Starego Obozu, Stosu Całopalnego, Nowego Obozu oraz przejęcie na cele muzealne budynku Komendantury. Obecnie teren Muzeum Stutthof w Sztutowie zajmuje powierzchnię ok. 20 ha co stanowi ok. 17% terenów dawnego obozu koncentracyjnego.

Z okazji 60. rocznicy powołania do życia Muzeum Stutthof w Sztutowie 11 marca 2022 o godz. 17:00 odbędzie się w kościele w Sztutowie msza w intencji wszystkich pracowników Muzeum.

Natomiast 12 marca od rana warto śledzić kanały społecznościowe oraz stronę internetową Muzeum Stutthof w Sztutowie. O godzinie 12:00 zapraszamy do obejrzenia okolicznościowego wystąpienia Dyrektora Muzeum Stutthof w Sztutowie Piotra Tarnowskiego, które opublikowane zostanie na naszym kanale YouTube.

O godzinie 14:00 o swoich wspomnienia z palcówką opowiedzą najdłużej z nią związani pracownicy: prof. Bogdan Chrzanowski i prof. Andrzej Gąsiorowski.

Natomiast o 16:00 pokażemy niepublikowany dotychczas archiwalny materiał ukazujący teren dzisiejszego Muzeum Stutthof w Sztutowie przed jego powstaniem w latach 1959-1962.

Zaprezentowany zostanie również znak graficzny, którym Muzeum Stutthof w Sztutowie posługiwać się będzie z okazji roku jubileuszowego.

Główne uroczystości odbędą się natomiast w maju i połączone zostaną one z 77. rocznicą wyzwolenia KL Stutthof. Wśród majowych wydarzeń towarzyszących zaplanowane zostały konferencja naukowa oraz wręczenie nagród Muzeum Stutthof w Sztutowie.